Kapitülasyon - İmtiyaz

İslam dünyasında kapitülasyon imtiyazları için en çok kullanılan şurût, 'uhûd, amân, terimleri bu belgelerin niteliğini belirler. Bu maddeleri içeren belgeye 'ahdnâme, Arap ülkelerinde kitâb amân, veya marsûm denir. Şurût ( maddeler, şartlar) Latince'ye capitula (şartlar, fasıllar, maddeler) diye çevrilmiştir. Buradan Fransızca capitulation kelimesi türemiş olup, terime teslim olma anlamı verilmesi tamamen yanlıştır. Kapitulasyonlar, XVIII. yüzyıldan itibaren iki taraf arasında kararlaştırılmış antlaşma niteliği alınca, kelime bu biçimde anlaşılmış görünüyor. Aslında 'ahdnâme, padişahın tek taraflı olarak 'ahd(yemin) ile verdiği güvenceleri içeren bir çeşit berat veya nişan (Arapça marsûm)'dır. (Doğu - Batı, Halil İnalcık)